Terapie celowane i immunoterapia w raku piersi
Terapie celowane to szczególny rodzaj leczenia, które zostało zaprojektowane i stworzone po to, by wybiórczo hamować procesy prowadzące do wzrostu i podziałów komórek nowotworowych. Identyfikacja pacjentów, którzy mogą odnieść korzyść z terapii celowanej, niemal zawsze wymaga przeprowadzenia badania molekularnego. Czasem celem tego badania jest identyfikacja wrodzonych predyspozycji genetycznych, które doprowadziły do zachorowania na nowotwór; częściej, wymaga ono przebadania tkanki nowotworowej (zwykle materiału z operacji bądź biopsji) i identyfikacji zmian, które pojawiły się w nowotworze.
Terapia celowana oparta o wrodzone predyspozycje – PARPi
Projektując leki z grupy inhibitorów PARP (PARPi) wykorzystano fakt, że u pacjentów
z uszkodzeniami genów BRCA1 i BRCA2 (czasem także z innymi zmianami genetycznymi) procesy naprawy uszkodzeń w komórkach są zaburzone. Leki z grupy PARPi wyłączają kolejny czynnik odpowiedzialny za naprawę tych uszkodzeń, czyli białko PARP. Tym samym, doprowadzają do nagromadzenia się w komórkach nowotworowych uszkodzeń, co prowadzi do ich szybszego zniszczenia. Leki te znamy od dawna z leczenia nowotworów jajnika. Możliwość ich zastosowania wymaga obecności mutacji w BRCA1 lub BRCA2 albo (na razie tylko w raku jajnika) tzw. HRD, czyli szeroko pojętego zaburzenia naprawy w komórkach nowotworowych.
Mamy dziś dostępne dwa leki z grupy inhibitorów PARP, a wskazania do ich zastosowania w raku piersi są następujące:
Talazoparib (Talzenna):
- wskazany do stosowania w monoterapii w leczeniu pacjentów z mutacjami germinalnymi (wrodzonymi) w genach BRCA1/2, z nowotworem HER2- miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami.
- można go zastosować u pacjentów u których stosowano uprzednio chemioterapię neoadjuwantową/ adjuwantową albo hormonoterapię.
Olaparib (Lynparza):
- wskazany do stosowania w monoterapii lub w skojarzeniu z terapią hormonalną u pacjentów z mutacjami germinalnymi w genach BRCA1/2, z wczesnym, HER2- nowotworem piersi wysokiego ryzyka i leczonych wcześniej terapią neoadjuwantową lub adjuwantową
- w monoterapii w leczeniu pacjentów z mutacjami germinalnymi w genach BRCA1/2,
z wczesnym, HER2- nowotworem piersi miejscowo zaawansowanym lub rozsianym i leczonych wcześniej terapią neoadjuwantową lub adjuwantową bądź hormonoterapią.
Terapia celowana oparta o zmiany w nowotworze – Alpelisib
W przeciwieństwie do leków opisanych powyżej, kwalifikacja do leczenia alpelisibem wymaga zbadania tkanki nowotworowej. Lek ten działa na nowotwory z mutacją PIK3CA (jest to zmiana, której nie znajdziemy oznaczając wrodzone zmiany genetyczne), która może występować u nawet 30% pacjentek z nowotworami piersi.
U kogo możemy zastosować alpelisib?
Alpelisib (PIQRAY) wskazania:
- w skojarzeniu z fulwestrantem – u kobiet po menopauzie oraz mężczyzn z miejscowo zaawansowanym lub rozsianym rakiem piersi HR-dodatnim i HER2- ujemnym oraz mutacją PIK3CA, w przypadku progresji choroby w trakcie lub po leczeniu hormonalnym stosowanym w monoterapii,
- pacjentki muszą być po potwierdzonej menopauzie zdefiniowanej jako: uprzednie obustronne wycięcie jajników; wiek ≥ 60 lat; u kobiet w wieku <60 lat brak miesiączki przez 12 lub więcej miesięcy bez chemioterapii, tamoksyfenu, toremifenu lub supresji jajników i przy normalnym zakresie stężenia hormonu folikulotropowego (FSH) i estradiolu w okresie pomenopauzalnym
Terapia celowana oparta o zmiany w nowotworze – immunoterapia
Immunoterapia to nowoczesny rodzaj leczenia, którego celem jest ukierunkowanie naszego układu odpornościowego na walkę z nowotworem. W nowotworach piersi stosujemy aktualnie leki z grupy przeciwciał anty-PD-1, które pomagają jednym z komórek odpornościowych, limfocytom, znalezienie i zniszczenie nowotworu.
W nowotworach piersi o małym stopniu zaawansowania nie jest wymagane przeprowadzanie żadnych dodatkowych badań molekularnych. U pacjentów, u których nowotwór nawrócił, wymagane jest zbadanie tkanki nowotworowej pod kątem obecności cząsteczki PD-L1, ponieważ wiemy, że leczenie będzie skuteczne jedynie w tych nowotworach, w których tej cząsteczki jest dużo.
U kogo możemy zastosować immunoterapię?
Pembrolizumab (Keytruda) wskazania:
- terapia nowotworów trójujemnych,
- w skojarzeniu z chemioterapią jako leczenie przedoperacyjne (neoadjuwantowe) lub leczenie pooperacyjne (adjuwantowe) po zabiegu chirurgicznym raka piersi miejscowo zaawansowanego lub we wczesnym stadium ale z dużym ryzykiem nawrotu,
- w skojarzeniu z chemioterapią jest wskazany do stosowania w leczeniu miejscowo nawrotowego raka piersi nieoperacyjnego lub z przerzutami u osób dorosłych, u których CPS z ekspresją PD-L1 w tkance nowotworowej wynosi ≥ 10 i które wcześniej nie otrzymywały chemioterapii w związku z chorobą nowotworową z przerzutami.